Η Παγκόσμια  Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τον ανδρικό πληθυσμό της Γηραιάς Ηπείρου σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζει από τον καρκίνο του προστάτη.

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που έχει μέγεθος όσο ένα κάστανο και βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ανδρική ουροδόχο κύστη. Περιβάλλει την ουρήθρα, δια μέσου της οποίας αποβάλλονται τα ούρα. Η κύρια λειτουργία του προστάτη είναι να εκκρίνει ένα ειδικό υγρό, το προστατικό υγρό που μαζί με τα σπερματοζωάρια και το υγρό των σπερματοδόχων κύστεων εξέρχεται διαμέσου της ουρήθρας σαν σπέρμα, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Στην Ελλάδα :

• καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνός μετά τον καρκίνο του πνεύμονα
• Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 3.244 άνδρες με τη νόσο, εκ των οποίων 1.821 περίπου καταλήγουν, ποσοστό 56,1%.

 

Οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη είναι:

• Ηλικία: ο καρκίνος του προστάτη αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας. Άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών κινδυνεύουν να αναπτύξουν τη νόσο χίλιες φορές περισσότερο από άτομα κάτω των 40 ετών. Το 70% των ατόμων ηλικίας άνω των 90 ετών πάσχει από καρκίνο του προστάτη.
• Κληρονομικότητα: τα άτομα που έχουν στενή συγγενική σχέση με καρκινοπαθείς από προστάτη διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
• Διατροφή: στους πληθυσμούς που καταναλώνουν τροφή με μεγάλη περιεκτικότητα λίπους, εμφανίζεται συχνότερα η μορφή του καρκίνου αυτού.
• Οικογενειακή κατάσταση: οι έγγαμοι άνδρες και μάλιστα οι πολύτεκνοι παρουσιάζουν πιο συχνά καρκίνο του προστάτη, συγκριτικά με τους άγαμους ή τους έγγαμους χωρίς παιδιά.
• Εργασία: άτομα που η εργασία τους έχει άμεση σχέση με καουτσούκ ή με κάδμιο, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο.
• Παθολογικές καταστάσεις: άτομα που πάσχουν από ηπατική κίρρωση αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση του προστατικού καρκίνου.

 

Τα βασικά συμπτώματα είναι :

• πόνος προς τα πίσω
• επώδυνη ούρηση και εκσπερμάτιση
• δυσκολία στη συγκράτηση των ούρων ή στην έναρξη της ούρησης.

 

Όταν ο προστάτης διογκώνεται και αρχίζει να πιέζει την ουρήθρα, τότε τα ούρα βγαίνουν σε σταγόνες αντί να ρέουν ελεύθερα και είναι πιθανόν να περιέχουν και αίμα. Δυστυχώς όμως, πολλές φορές τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη προέρχονται από τις μεταστάσεις σε διάφορα απομακρυσμένα όργανα, κυρίως στα οστά.

 

Περίπου το 20 έως 40% των πασχόντων από καρκίνο του προστάτη παρουσιάζεται στον ορθοπεδικό για οσφυαλγία ή παράλυση ή επισκέπτεται τον παθολόγο με γενικά συμπτώματα, όπως καταβολή δυνάμεων ή απώλεια βάρους, χωρίς όμως να εμφανίζει τοπικά συμπτώματα της νόσου.

 

Διάγνωση

• Η διάγνωση της νόσου συνήθως γίνεται με απλή κλινική εξέταση.
• Η δακτυλική εξέταση του ορθού και η ψηλάφηση του προστάτη μπορούν να μας δώσουν μια πρώτη εικόνα για την ύπαρξη του προβλήματος.
• Ο αιματολογικός έλεγχος, συμπεριλαμβανομένης κάποιας ειδικής εξέτασης, όπως η όξινη φωσφατάση, ή ο ειδικός καρκινικός δείκτης του προστάτη ΡSA, δίνουν σοβαρές ενδείξεις της νόσου.
• Το διορθικό υπερηχογράφημα προστάτη είναι πολύ αξιόπιστη εξέταση.
• Η αξονική τομογραφία μπορεί να ορίσει την έκταση του προβλήματος.
• Η βιοψία του προστάτη δίνει πληροφορίες για τον τύπο του καρκίνου.

Εφόσον η διάγνωση τεθεί, πρέπει να γίνει ευρύτερος έλεγχος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου ολόσωμου σπινθηρογραφήματος οστών, καθώς και έλεγχος των πνευμόνων για ανεύρεση τυχόν μεταστάσεων.

Πρόληψη

Έχουν μελετηθεί πολλές παρεμβάσεις που μπορεί να μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Αυτές είναι:

• Άσκηση:
 Αν και δεν έχει αποδειχθεί σε μεγάλες μελέτες ότι μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη, υπάρχουν μελέτες που προτείνουν ότι μπορεί να μειώνει την επίπτωση του επιθετικού καρκίνου (βαρύτερης μορφής). Παρόλα αυτά, ελλείψει «παρενεργειών» και συνυπολογίζοντας τα υπόλοιπα οφέλη, πρέπει να προτείνεται πάντα.

 

• Διαιτητικά λίπη
Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών, ειδικά κορεσμένων και trans-λιπαρών οξέων έχει άρρηκτα συνδεθεί με την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Επιβάλλεται σημαντική μείωση της πρόσληψής τους, δηλαδή των λιπαρών ζωικής προέλευσης και των υδρογονωμένων λιπαρών οξέων όπως φυτίνες και μαργαρίνες, ακόμα και αυτών που θεωρούνται «καλά». Προστασία από τον καρκίνο του προστάτη προσφέρει η αυξημένη κατανάλωση ω-3 λιπαρών, ειδικά από ψάρια.
• Σόγια
 Ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος στην Κίνα (28 φορές πιο συχνός στην Νορβηγία, 18 στην Αγγλία και 16 στην Αμερική) και στην Ιαπωνία. Αυτή η μειωμένη εμφάνιση οφείλεται κατά ένα μέρος τουλάχιστον στην αυξημένη κατανάλωση σόγιας. Η σόγια περιέχει ισοφλαβόνες που δεν είναι βιοενεργές, αλλά ενεργοποιούνται στο παχύ έντερο από τα καλά βακτήρια, γνωστά ως και προβιοτικά. Τα προϊόντα σόγια με «ζυμομένη» σόγια παρέχουν μεγαλύτερη ποσότητα βιοενεργών ισοφλαβονών.
• Κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι μία πολύ επιβλαβής συνήθεια. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να έχει πολλά οφέλη για τον οργανισμό, ένα από τα οποία είναι και η μείωση της εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη.

 

• 
Λυκοπένιο
Το λυκοπένιο είναι ένας ισχυρός αντιοξειδωτικός και αντικαρκινικός παράγοντας. Επίσης είναι θερμοανθεκτικό συστατικό, άρα αντέχει στο μαγείρεμα ( δείτε εδώ για τον τρόπο που το μαγείρεμα επηρεάζει τα θρεπτικά συστατικά ). Βρίσκεται στις ντομάτες και σε κόκκινα φρούτα και λαχανικά (όπως το καρπούζι και το βερύκοκο). Η κόκκινη σάλτσα περιέχει πιο βιοδιαθέσιμο λυκοπένιο απ’ ότι η φρέσκια ντομάτα. Συστήνεται η πρόσληψη 2 μερίδων ½ κούπας κόκκινης σάλτσας από ντομάτες την εβδομάδα για την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.




 

• Ρόδι
Καθώς υπάρχουν σημαντικά προκλινικά δεδομένα (δηλαδή, όχι σε ανθρώπους), συστήνεται να περιέχεται ως μέρος μίας πλούσιας και ισορροπημένης διατροφής με στόχο την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.
• Πράσινο τσάι
Το πράσινο τσάι είναι πλούσιο σε κατεχίνες και πολυφενόλες που είναι ισχυροί αντιοξειδωτικοί και αντικαρκινικοί παράγοντες. Η αντιοξειδωτική δράση 2 φλιτζανιών πράσινου τσαγιού είναι ανάλογη με αυτή από 4 μήλα, 7 ποτηριών χυμό πορτοκάλι και 20 ποτηριών χυμού μήλου. Συστήνεται η μέτρια (2-4 φλιτζάνια) κατανάλωση πράσινου τσαγιού την ημέρα, ειδικά σε άτομα σε κίνδυνο (ιστορικό, ηλικία κτλ) για ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη.

 
Σε μεγάλο επιστημονικό συνέδριο επιβεβαιώθηκε για μία ακόμη φορά η ευεργετική δράση που έχουν κατά του καρκίνου του προστάτη διάφορες τροφές.

Τέτοιου είδους τροφές είναι οι εξής :

 

• το κουνουπίδι, 
• τα λαχανάκια Βρυξελλών,
• το ρόδι
• τα φασόλια σόγιας
• τα κρεμμύδια
• το σκόρδο
• ωμό μπρόκολο
• χυμό ντομάτας
• καρύδια Βραζιλίας 

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι για να έχει θετικά αποτελέσματα η κατανάλωση αυτών των τροφών θα πρέπει να μαγειρεύονται με τρόπο τέτοιον ώστε να μην καταστρέφονται οι αντικαρκινικές ουσίες που περιέχουν.

 

 

Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη εξαρτάται από :

• την σταδιοποίηση του όγκου
• την ηλικία
• προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενούς.

 

Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει :

 

• Ριζική Προστατεκτομή. Αφαιρείται ολόκληρος ο προστάτης αδένας προτείνεται στην περίπτωση που ο καρκίνος δεν έχει επεκταθεί εντός των ορίων του προστάτη, σε ασθενείς που βρίσκονται σε καλή γενική κατάσταση.
• Διουρηθρική Προστατεκτομή. Αφαιρείται μέρος του προστάτη αδένα που περιβάλλει την ουρήθρα, προτείνεται στην περίπτωση που ο ασθενής δεν μπορεί ή δεν θέλει να υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή. Ανακουφίζει τον ασθενή από τα αποφρακτικά φαινόμενα που μπορεί να προκαλέσει ο προστατικός καρκίνος. Δεν αποτελεί ριζική θεραπεία της νόσου συνήθως ακολουθεί κάποια άλλη μορφή θεραπείας.

 

Οι εναλλακτικές μη χειρουργικές θεραπευτικές λύσεις περιλαμβάνουν:

 

• Τοπική ακτινοβολία: αποτελεί εναλλακτική λύση για αυτούς που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να χειρουργηθούν. Έχει θέση στον καρκίνου του προστάτη που είναι περιορισμένος μέσα στον αδένα ή έχει επεκταθεί σε παρακείμενους ιστούς.
• Ορμονική θεραπεία: χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο προστάτου. Σκοπός της ορμονικής θεραπείας είναι να καταστείλει την παραγωγή των ανδρικών ορμονών, των ανδρογόνων, με σημαντικότερη την τεστοστερόνη. Τα ανδρογόνα παράγονται κυρίως στους όρχεις και προκαλούν την ανάπτυξη των καρκινικών προστατικών κυττάρων. Η ορμονική θεραπεία δεν θεραπεύει τον καρκίνο του προστάτη, προκαλεί όμως ελάττωση του καρκινικού όγκου και καθυστερεί την ανάπτυξή του.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι η ορχεκτομή, τα LHRH ανάλογα, τα αντιανδρογόνα και τα οιστρογόνα.

Απλή παρακολούθηση: σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που είναι προχωρημένης ηλικίας ή έχουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Αποτελείται από απλή παρακολούθηση της τιμής του P.S.A. και δακτυλική εξέταση κάθε 6 μήνες. Συστήνεται όταν ο καρκίνος είναι ενδοπροστατικός αναμένεται να έχει αργή εξέλιξη στον χρόνο και δεν προκαλεί συμπτώματα.

Φάρμακα
 Έχουν δοκιμαστεί και αρκετά φάρμακα για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Από αυτά δύο έχουν ενδιαφέρον:

• Φιναστερίδη: κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά δεν μπορούν ακόμα να γίνουν ειδικές συστάσεις για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη
• 
Στατίνες: φαίνεται ότι μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, αλλά ακόμα δεν μπορούν να γίνουν συστάσεις

 

 

 

 

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία http://www.huanet.gr/